Conservation organisations issue joint statement urging the EU Commission to reconsider its challenge over the UK closur...
Mae adar môr Cymru mewn perygl enbyd
Adroddiad newydd sy’n archwilio effaith Ffliw Adar Pathogenig Iawn yn cadarnhau dirywiad difrifol
- Mae adroddiad newydd gan yr RSPB wedi ceisio mesur effeithiau’r achosion diweddar o Adar Pathogenig Iawn (HPAI) ar boblogaethau adar y môr yn y DU am y tro cyntaf.
- Mae’r adroddiad yn tynnu sylw at ddirywiad sylweddol yn nifer yr Huganod, y Gwylanod Penddu, y Gwylanod Cefnddu Lleiaf, y Môr-wenoliaid Cyffredin a’r Môr-wenoliaid Pigddu ledled Cymru.
- Mae arolygon diweddar yn dangos bod rhai o adar môr Cymru mewn trafferthion enbyd, gyda ffliw adar yn ychwanegu at y bygythiadau maen nhw’n eu hwynebu, gan gynnwys cael eu rheibio gan famaliaid anfrodorol a newid hinsawdd.
Mae adroddiad newydd a gyhoeddwyd heddiw wedi ceisio mesur effaith Ffliw Adar Pathogenig Iawn (HPAI) ar adar y môr yn y DU am y tro cyntaf.
Tybid bod HPAI yn destun pryder sylweddol o ran cadwraeth, o ystyried y miloedd o adar yr amcangrifwyd eu bod wedi marw, ond mae'r astudiaeth newydd hon wedi datgelu maint yr effaith. Mae’n dangos bod effaith HPAI – sy’n cael ei adnabod yn fwy cyffredin fel ffliw adar – wedi gwrthdroi’n llwyr rai o’r tueddiadau cadarnhaol a ddatgelwyd y llynedd yng nghyhoeddiad y cyfrifiad adar môr cenedlaethol diweddaraf, ‘Seabirds Count’.
Roedd Huganod, Môr-wenoliaid Cyffredin a Môr-wenoliaid Pigddu ymysg yr un ar ddeg o rywogaethau a oedd yn cynyddu mewn niferoedd yng Nghymru cyn yr achosion o ffliw adar, a gofnodwyd gyntaf yn y DU yn 2021. Mae’r adroddiad heddiw yn datgelu bod nifer yr Huganod wedi gostwng 54% yng Nghymru ers 2015, sy’n drychinebus, a bod niferoedd y Môr-wenoliaid Cyffredin a’r Môr-wenoliaid Pigddu hefyd wedi gostwng dros 40%. Roedd 10% o boblogaeth Huganod Prydain ac Iwerddon i’w gweld yng Nghymru, sy’n golygu bod goblygiadau’r dirywiad hwn yn rhyngwladol.
Mae Gwylanod Penddu yn rhywogaeth sydd ar y rhestr Goch oherwydd bod eu niferoedd wedi gostwng o'r blaen, a’r rhain sydd wedi dioddef y gostyngiad mwyaf (-77%) o’r holl rywogaethau adar y môr yng Nghymru ers cyfrifiad Seabirds Count yn 2015–21. Ar ben hynny, mae niferoedd y Gwylanod Cefnddu Lleiaf wedi gostwng 24% o nythfeydd naturiol.
Mae’r adroddiad hefyd yn datgelu, yn y safleoedd a arolygwyd, bod niferoedd rhywogaethau eraill fel Gwylanod Coesddu a Gwylanod Penwaig yn dal i ostwng mewn safleoedd nythu naturiol. Roedd y rhywogaethau hyn yn dirywio cyn yr achosion o ffliw adar oherwydd y llu o fygythiadau eraill y mae adar y môr yng Nghymru yn eu hwynebu, ond mae’n debygol bod y clefyd wedi effeithio mwy ar rai ohonynt.
Daeth ffliw adar i’r amlwg fel bygythiad newydd a sylweddol i adar môr y DU yn 2022. Mae prinder bwyd oherwydd newid hinsawdd, arferion pysgota anghynaliadwy, rhywogaethau estron goresgynnol ar ynysoedd, sgil-ddalfa (anifeiliaid yn boddi ar ôl cael eu dal yn ddamweiniol mewn offer pysgota), yn effeithio ar y moroedd y mae adar y môr yn dibynnu arnynt ac sy’n hanfodol bwysig iddynt, a gallai datblygiadau alltraeth wedi’u lleoli’n wael beri risg bellach.
Dywedodd Julian Hughes, Pennaeth Rhywogaethau RSPB Cymru:
“Mae poblogaethau adar môr Cymru yn bwysig yn rhyngwladol, ac mae’r adroddiad heddiw yn ychwanegu rhagor o dystiolaeth, pe bai ei hangen, bod angen gweithredu ar frys i’w hachub. Rydyn ni’n croesawu ymrwymiad gan Lywodraeth Cymru i ddatblygu Strategaeth Cadwraeth Adar y Môr ar gyfer Cymru. Mae’n hanfodol bod y Strategaeth yn cael ei chyhoeddi eleni a’i bod yn neilltuo cyllid ar gyfer cadwraeth adar y môr, yn dylanwadu ar sut rydyn ni’n defnyddio ein moroedd, ac yn helpu nythfeydd i ehangu y tu hwnt i’r safleoedd bridio presennol er mwyn meithrin cadernid ehangach. Mae hyn yn hanfodol i sicrhau bod poblogaethau’n cael eu paratoi’n well ar gyfer digwyddiadau yn y dyfodol”.
- Mae'r datganiad saesneg ar gael yma