Dysgwch fwy am y pwyllgor cynllunio a sut i sicrhau bod eich llais yn cael ei glywed mewn chyfarfodydd pwyllgor.
Last updated: 2 July 2025
Ar gyfer ceisiadau mwy neu fwy dadleuol, gall pwyllgor cynllunio'r awdurdod cynllunio lleol (ACLl) benderfynu ar gais cynllunio yn hytrach na'r swyddog cynllunio. Mae pwyllgor cynllunio yn cynnwys cynghorwyr etholedig, a elwir yn aml yn aelodau. Mewn Awdurdodau Parciau Cenedlaethol, mae’r pwyllgor yn cynnwys aelodau a benodir gan Lywodraeth Cymru a chynghorwyr lleol a enwebir gan yr awdurdodau lleol cyfansoddol. Mae manylion aelodau'r pwyllgor cynllunio fel arfer ar gael ar wefan yr awdurdod lleol perthnasol.
Mae sawl rheswm sy’n sbarduno penderfyniad ar gais cynllunio gan bwyllgor cynllunio, yn hytrach na swyddog cynllunio o dan bwerau dirprwyedig. Bydd y rhesymau hyn yn amrywio ar draws gwahanol awdurdodau lleol ond yn aml maent yn cynnwys y canlynol (ond heb fod yn gyfyngedig iddynt):
Mae’n ofynnol i’r swyddog cynllunio roi digon o wybodaeth i’r pwyllgor cynllunio i’w alluogi i wneud penderfyniad hyddysg. Mae’r swyddog cynllunio hefyd yn rhoi argymhelliad i’r pwyllgor cynllunio ynghylch pa benderfyniad y dylai’r pwyllgor ei wneud, ar sail ei farn broffesiynol ac ar sail barn unrhyw ymgyngoreion statudol a phartïon eraill sydd â diddordeb. Mae’r argymhelliad hwn yn cael ei nodi mewn adroddiad pwyllgor ysgrifenedig, sydd ar gael i’r cyhoedd ar wefan yr ACLl ychydig ddyddiau cyn y cyfarfod.
Yng nghyfarfod y pwyllgor, bydd manylion y cais yn cael eu cyflwyno i aelodau’r pwyllgor gan swyddog cynllunio, a bydd cefnogwyr (yr ymgeisydd neu’r asiant fel arfer) a gwrthwynebwyr yn cael cyfle i annerch y pwyllgor. Yn dilyn unrhyw gwestiynau a thrafodaeth gyffredinol, mae aelodau’r pwyllgor wedyn yn pleidleisio ar argymhelliad y swyddog i gymeradwyo neu wrthod y cais. Mae gan aelodau’r pwyllgor hefyd yr opsiwn i ohirio’r cais tan gyfarfod diweddarach os ydynt o’r farn bod angen ymweliad safle neu os oes angen rhagor o wybodaeth arnynt nad yw ar gael yng nghyfarfod y pwyllgor cynllunio.
Mae cyfarfodydd y pwyllgor cynllunio yn agored i aelodau o’r cyhoedd felly mae partïon sydd â diddordeb, fel cymdogion, yn cael cyfle i siarad yn gryno yn y cyfarfod i fynegi eu barn. Os ydych chi’n teimlo’n angerddol am gynnig datblygu ac eisiau tynnu sylw aelodau’r pwyllgor at eich pryderon, mae’n syniad da siarad mewn cyfarfod pwyllgor – i wneud hyn mae angen i chi gofrestru gyda’r ACLl cyn y cyfarfod. Fel arfer, bydd y cyfnod cofrestru ar agor o’r diwrnod y cyhoeddir adroddiadau’r pwyllgor ar wefan yr ACLl, tan ddiwrnod neu ddau cyn y cyfarfod a drefnwyd (sylwer y gall yr amserlenni hyn amrywio rhwng ACLlau).
Mae partïon sydd â diddordeb yn cael cyfnod cyfyngedig o amser i siarad - fel arfer uchafswm o dri munud, ond gall hyn amrywio ar draws gwahanol ACLlau. Os bydd mwy nag un person yn dymuno siarad o blaid neu yn erbyn y cais, bydd angen i chi enwebu un llefarydd neu rannu’r amser rhwng yr holl siaradwyr. Efallai y bydd aelodau’r pwyllgor yn gofyn cwestiynau i chi ar ôl i chi siarad. Er na allwch ofyn cwestiynau’n uniongyrchol i eraill yn ystod eich araith, gallwch awgrymu cwestiynau ac yna gall yr aelodau benderfynu a ydynt am eu gofyn ar eich rhan.
Os ydych chi’n dymuno dangos unrhyw wybodaeth yng nghyfarfod y pwyllgor (ee ffotograffau, diagramau ac ati), rhaid i chi ei hanfon at yr ACLl ymlaen llaw – holwch eich ACLl am yr amserlenni.
Mae hyn yn bwysig gan na fyddwch yn gallu arddangos unrhyw wybodaeth ategol yn y cyfarfod os nad yw wedi cael ei chyflwyno i’r ACLl o flaen llaw.
Wrth wneud eu penderfyniadau, rhaid i’r pwyllgor cynllunio ystyried:
Dim ond y pwyllgor cynllunio all bleidleisio ar y cais cynllunio ei hun. Nid ydynt bob amser yn dilyn cyngor y swyddog cynllunio ac efallai y byddant yn penderfynu cydbwyso materion a pholisïau sy’n gwrthdaro yn wahanol.
Ni ddylid gwrthod cais cynllunio dim ond am fod pobl yn ei wrthwynebu, ond yn ymarferol mae gwrthwynebiadau lleol cryf neu niferus yn aml yn dylanwadu ar aelodau’r pwyllgor. Fodd bynnag, os nad oes gan yr ACLl resymau cynllunio cadarn dros wrthod cais, mae hyn yn eu gadael yn agored i apêl gan yr ymgeisydd ac o bosibl eu costau apêl. Os gwrthodir neu caniateir cais yn amodol ar amodau, rhaid i’r penderfyniad hwnnw bob amser fod yn seiliedig ar y cynlluniau a gyflwynwyd gyda’r cais cynllunio a’r polisïau yng nghynllun datblygu’r ACLl.