Feature

Beth yw asesiad ecolegol a phryd mae ei angen?

Dysgwch ba fathau o asesiadau ecolegol sydd eu hangen o dan y system gynllunio.

Pryd mae angen asesiad ecolegol?

Gall pob math a graddfa o ddatblygiad a newid defnydd tir effeithio ar fywyd gwyllt a’r cynefinoedd y maent yn dibynnu arnynt. Rhaid asesu pob cynnig datblygu ar gyfer eu heffaith bosibl ar rywogaethau a chynefinoedd, waeth beth yw eu maint. Fodd bynnag, ni fydd angen cynnal asesiad ecolegol ar gyfer pob cynnig. Dim ond pan fydd risg resymol y bydd rhywogaeth neu gynefin a warchodir yn bresennol ar safle’r datblygiad y gofynnir am asesiadau ecolegol.

Mae awdurdodau cynllunio lleol (ACLl) yn aml yn mynnu bod ‘rhestr wirio bioamrywiaeth’ yn cael ei llenwi a’i chyflwyno gyda’r rhan fwyaf o geisiadau cynllunio, sy’n helpu ymgeiswyr i asesu’r tebygolrwydd y bydd eu safle’n cynnal rhywogaethau a warchodir, ac a fyddai effaith eu datblygiad yn ysgogi’r angen am asesiad ecolegol.

Mae gan rai Awdurdodau Cynllunio Lleol feini prawf datblygu a throthwyon dangosol hefyd i helpu ymgeiswyr i ddeall pryd y gallai fod angen asesiad ecolegol.

Bydd rhai mathau a lleoliadau o safleoedd datblygu yn fwy tebygol o gefnogi rhywogaethau a warchodir, ee adeiladau sy’n cynnwys nodweddion sy’n addas ar gyfer ystlumod, gerddi mawr mewn ardaloedd maestrefol / gwledig sy’n gallu darparu cynefinoedd ar gyfer adar bridio, moch daear ac ymlusgiaid, neu safleoedd sy’n agos at ardaloedd o ddiddordeb ecolegol (ee safle bywyd gwyllt dynodedig lleol neu safleoedd dynodedig statudol o bwysigrwydd cenedlaethol neu ryngwladol).

Ar gyfer safleoedd bywyd gwyllt statudol sy’n cael eu gwarchod gan y gyfraith, rhaid ystyried effeithiau oddi ar y safle neu effeithiau ‘anuniongyrchol’ datblygiad. Er enghraifft, gallai hyn fod yn newidiadau hydrolegol i safle gwlyptir neu gynnydd o ran effeithiau hamdden o ganlyniad i’r datblygiad arfaethedig.

Sut alla i ddarganfod a yw safle wedi'i warchod?

Dylai’r cais cynllunio a’r adroddiadau ecolegol grybwyll a oes safleoedd gwarchodedig yn y safle datblygu neu gerllaw. I wirio, cysylltwch â’ch Canolfan Cofnodion Amgylcheddol Leol (a elwir weithiau’n ganolfannau cofnodion biolegol neu fioamrywiaeth) neu â’ch Ymddiriedolaeth Bywyd Gwyllt leol gan eu bod fel arfer yn cynnwys manylion safleoedd bywyd gwyllt dynodedig lleol (anstatudol). Gellir dod o hyd i safleoedd dynodedig statudol ar Magic Map Defra.

Badger

Cyngor gorau

Mae gan Awdurdodau Cynllunio Lleol ddyletswydd statudol i ystyried bioamrywiaeth wrth asesu ceisiadau cynllunio. Gallwch wneud yn siŵr bod bioamrywiaeth wedi cael ei hystyried yn iawn drwy chwilio am ddogfennau penodol ar gofrestr gynllunio ar-lein yr ACLl gan ddefnyddio cyfeirnod y cais cynllunio.

Ar gyfer cynigion datblygu ar raddfa fach, edrychwch i weld a yw’r ymgeisydd wedi cwblhau rhestr wirio bioamrywiaeth neu asesiad rhagarweiniol o rywogaethau a warchodir.

Ar gyfer cynlluniau mwy, edrychwch am adran ar ecoleg mewn datganiad cynllunio neu adroddiad ecolegol ar wahân. Dylai adroddiad y Swyddog Cynllunio gynnwys ei asesiad ei hun o effeithiau ecolegol y cais cynllunio. Dylai’r dogfennau hyn fod ar gael i’r cyhoedd felly cysylltwch â’ch ACLl os na allwch ddod o hyd iddynt ar ei wefan.

Pa fathau o asesiad ecolegol sydd eu hangen?

Arolwg Cam 1 / Asesiad Ecolegol Rhagarweiniol

Ar gyfer cynigion datblygu sydd â’r potensial i effeithio ar rywogaethau gwarchodedig neu gynefinoedd â blaenoriaeth, bydd angen cyflwyno Arolwg Cam 1, a elwir hefyd yn Asesiad Ecolegol Rhagarweiniol, i’r ACLl gyda’r cais cynllunio. Mae Arolwg Cam 1 / Asesiad Ecolegol Rhagarweiniol yn cael ei gynnal gan ecolegydd cymwys (yn ddelfrydol aelod o’r Sefydliad Siartredig Ecoleg a Rheolaeth Amgylcheddol - CIEEM) ac mae’n cynnwys astudiaeth ddesg ac, fel arfer, arolwg ‘ar droed’. Ei bwrpas yw canfod pa gynefinoedd sy’n bresennol ar y safle ac a fyddai modd cynnal unrhyw rywogaethau a warchodir yno. Dylai’r astudiaeth ddesg hefyd nodi presenoldeb unrhyw safleoedd bywyd gwyllt dynodedig statudol neu anstatudol, neu fuddiannau bywyd gwyllt eraill yn y cyffiniau y gallai’r cynigion effeithio arnynt.

Arolygon manwl (Arolygon Cam 2)

Os bydd Arolwg Cam 1 / Asesiad Ecolegol Rhagarweiniol yn nodi presenoldeb tebygol cynefinoedd neu rywogaethau gwarchodedig neu werthfawr yn y safle datblygu y gallai’r cynnig effeithio arnynt, bydd angen arolygon ‘Cam 2’ manylach.

Rhaid cwblhau a chyflwyno’r arolygon ychwanegol hyn i’r ACLl cyn y gellir penderfynu ar y cais cynllunio. Bydd ecolegydd cymwys yn rhoi cyngor ar sut i leihau effeithiau datblygiad ar rywogaethau neu gynefinoedd penodol, ee drwy ddiwygio’r dyluniad, paratoi cynllun lliniaru neu gynnig digolledu.

Asesiad o’r Effaith Ecolegol

Mewn rhai achosion, efallai na fydd Arolwg Cam 1 / Asesiad Ecolegol Rhagarweiniol ac arolygon (Cam 2) manwl yn ddigon i fodloni gofynion ecolegol cyffredinol cynnig datblygu. Yn yr amgylchiadau hyn, gellir cynhyrchu adroddiad Asesiad o’r Effaith Ecolegol (AEE) hefyd.

I beidio â chael ei ddrysu â’r broses Asesiad o'r Effaith Amgylcheddol (AEA) statudol ehangach, mae AEE yn broses o werthuso effeithiau posibl datblygiad ar fuddiannau ecolegol yn benodol. Dylai’r adroddiad hefyd gynnwys argymhellion ar gyfer mesurau i osgoi, lliniaru neu (lle na ellir gwarchod y bywyd gwyllt yn y fan a’r lle) ddigolledu am yr effeithiau ar fywyd gwyllt â blaenoriaeth, yn ogystal â nodi unrhyw welliannau ecolegol.

Mae adroddiadau AEE yn cael eu darparu i’r ACLl fel rhan o’r cais cynllunio er mwyn helpu Awdurdodau Cynllunio Lleol i ddeall y materion ecolegol yn well wrth benderfynu ar y cais.

Buff-tailed Bumblebee

Cyngor gorau

Er bod canllawiau’n bodoli ar gyfer ecolegwyr sy’n cynnal Arolygon Cam 1 a Cham 2 ac Asesiadau o'r Effaith Ecolegol, nid oes fformat safonol ar gyfer y broses a gellir rhoi enwau amrywiol i’r adroddiadau fel ‘adroddiad ecolegol’, ‘asesiad bywyd gwyllt’ neu ‘arfarniad ecolegol’.

Asesiad o’r Effaith Amgylcheddol

Yn wahanol i’r broses AEE, y gellir ei chymhwyso i unrhyw ddatblygiad o unrhyw faint, mae proses statudol Asesiad o’r Effaith Amgylcheddol (AEA) wedi’i chadw ar gyfer datblygiadau mwy neu’r rheini sydd, oherwydd eu math neu eu lleoliad sensitif, yn debygol o gael effeithiau mwy sylweddol ar yr amgylchedd neu fuddiannau ecolegol pwysig fel safleoedd bywyd gwyllt statudol.

Mae’r AEA yn asesu’r effeithiau ar ystod ehangach o lawer o fuddiannau amgylcheddol, gan gynnwys effeithiau ar bobl o ganlyniad i newidiadau i ansawdd aer, tirwedd a threftadaeth ddiwylliannol, er enghraifft. Bydd effeithiau ecolegol yn cael eu hasesu ochr yn ochr â’r pynciau eraill hyn, gyda’r bennod ecolegol yn yr AEA yn defnyddio dull tebyg i broses yr AEE.

Edrychwch ar ein canllaw AEA (dolen yn yr adran darllen pellach isod) i gael rhagor o wybodaeth am y broses, gan gynnwys awgrymiadau ar beth i gadw llygad amdano wrth adolygu dogfennau AEA ymgeisydd.

Asesiad Rheoliadau Cynefinoedd

Lle gallai datblygiadau effeithio ar un o safleoedd bywyd gwyllt y DU sydd â’r lefel uchaf o warchodaeth statudol - sef Ardaloedd Gwarchodaeth Arbennig (AGA) ar gyfer adar, Ardaloedd Cadwraeth Arbennig (ACA) ar gyfer cynefinoedd a rhywogaethau eraill, a Safleoedd Gwlyptir Ramsar - mae angen Asesiad Rheoliadau Cynefinoedd hefyd (gan gynnwys ‘Asesiad Priodol’ llawn).

Mae’r math hwn o asesiad yn ystyried yn benodol effeithiau posibl y cynnig ar fuddiannau dynodedig y safle AGA, ACA neu Ramsar, gan gynnwys unrhyw fesurau osgoi neu liniaru sy’n angenrheidiol i sicrhau na fydd buddiannau arbennig y safle’n cael eu niweidio.

Mae rhagor o wybodaeth ar gael yn ein canllaw ar Asesiadau Rheoliadau Cynefinoedd (dolen yn yr adran darllen pellach isod).

Hazel Dormouse

Cyngor gorau

Lle gallai rhywogaethau gwarchodedig penodol gael eu heffeithio, dim ond gyda thrwydded a roddir gan yr awdurdod trwyddedu perthnasol y bydd y datblygiad yn gallu mynd rhagddo, ee Cyfoeth Naturiol Cymru. Darllenwch fwy am drwyddedau bywyd gwyllt yma.

Ni chaniateir i Awdurdodau Cynllunio Lleol benderfynu ar geisiadau cynllunio nes bydd yr holl arolygon ecolegol angenrheidiol wedi’u cyflwyno a bod unrhyw gynlluniau lliniaru a thrwyddedau bywyd gwyllt wedi’u cytuno (neu wedi’u sicrhau gan amod cynllunio neu rwymedigaeth gynllunio).

Asesiadau ecolegol - beth i gadw llygad amdano

Oes unrhyw beth ar goll? Os oes astudiaeth bwrdd gwaith wedi’i chynnal, gwnewch yn siŵr ei bod yn cynnwys cofnodion o’r rhywogaethau rydych chi’n gwybod sy’n bresennol ar y safle. Canolfannau Cofnodion Amgylcheddol Lleol (CCALl), sydd weithiau’n cael eu galw’n ganolfannau cofnodion biolegol neu fioamrywiaeth, yw’r man cychwyn ar gyfer cofnodion, ond nid oes ganddynt yr holl gofnodion o reidrwydd. Cofiwch nad yw ‘absenoldeb tystiolaeth yn dystiolaeth o absenoldeb,’ felly nid yw diffyg cofnodion o reidrwydd yn golygu nad yw rhywogaeth yn bresennol mewn lleoliad. Dewch o hyd i’ch CCALl agosaf yma. I gael rhagor o wybodaeth am gael gafael ar ddata, edrychwch ar ein canllaw Sut i Asesu Gwerth Safle (dolen yn yr adran ‘darllen pellach’ isod).

Pyramidal Orchid

Cyngor gorau

Mae bob amser yn bwysig cyflwyno eich cofnodion bywyd gwyllt i gronfeydd data cenedlaethol (ee iRecord) neu gofnodwyr lleol oherwydd gall y rhain fod yn rhan o’r cofnodion ar gyfer astudiaethau bwrdd gwaith a gynhelir i lywio asesiadau ecolegol ar gyfer cynigion datblygu.

A yw methodoleg yr arolwg yn gywir? Gwnewch yn siŵr bod unrhyw arolygon wedi cael eu cynnal ar yr adegau cywir o’r diwrnod / blwyddyn ar gyfer y rhywogaeth benodol honno. Cymharwch y canfyddiadau â’ch gwybodaeth a’ch profiadau lleol eich hun o’r safle datblygu. Os byddwch yn canfod unrhyw anghysondeb rhwng y wybodaeth a gyflwynwyd a’ch tystiolaeth eich hun, cysylltwch â’r ACLl ar unwaith i roi gwybod i’r Swyddog Cynllunio.
A oes angen arolygon pellach? Os bydd Arolwg Cam 1 / Asesiad Ecolegol Rhagarweiniol yn nodi presenoldeb tebygol rhywogaeth neu gynefin a warchodir, rhaid cynnal rhagor o arolygon manwl sy'n canolbwyntio ar effaith y cynnig ar y rhywogaeth benodol honno (a elwir hefyd yn Arolwg Cam 2). Ar gyfer cynigion mwy, neu’r rheini sy’n agos at ardal o ddiddordeb ecolegol, efallai y bydd angen AEE llawn o’r effeithiau posibl ar y rhywogaethau â blaenoriaeth sy’n bresennol.
A yw gwybodaeth yr arolwg yn gyfredol? Dim ond am gyfnod penodol y mae data arolwg ecolegol (maes a desg) yn ddilys, o bosibl hyd at uchafswm o dair blynedd, er y gall hyn amrywio ar gyfer rhai safleoedd a rhywogaethau. Wrth adolygu adroddiad ecolegol a gyflwynwyd gyda chais cynllunio, gwiriwch y dyddiad y cwblhawyd unrhyw arolygon a defnyddiwch y canllaw CIEEM defnyddiol hwn i weld am ba hyd y mae’r data’n debygol o fod yn ddilys.
A ddilynwyd yr ‘hierarchaeth lliniaru’? Mae’r polisi cynllunio cenedlaethol yn nodi egwyddor bwysig y dylid ei chymhwyso i bob datblygiad a allai effeithio ar fywyd gwyllt, a ddisgrifir yn aml fel yr ‘hierarchaeth lliniaru’. Mae hyn yn golygu y dylid osgoi effeithiau ar fywyd gwyllt lle bynnag y bo modd, eu lliniaru (lleihau) lle na ellir eu hosgoi, a’u digolledu (drwy ddisodli nodweddion bywyd gwyllt, fel arfer oddi ar y safle) fel dewis olaf. Os oes gwybodaeth am fesurau osgoi, lliniaru a digolledu ar goll, neu os ydych chi’n teimlo nad yw’r mesurau arfaethedig yn ddigon da, rhowch wybod i’r Swyddog Cynllunio cyn gynted â phosibl.
A yw’r mesurau osgoi, lliniaru a digolledu wedi’u cynnwys yn y cynnig cynllunio ei hun? Gwiriwch fod unrhyw argymhellion yn yr adroddiadau ecolegol, sydd eu hangen i warchod bywyd gwyllt â blaenoriaeth, wedi cael eu cynnwys fel rhan o’r cynigion cynllunio. Os na, codwch hyn gyda’r Swyddog Cynllunio i sicrhau bod y mesurau angenrheidiol yn cael eu sicrhau gan amod / rhwymedigaeth cynllunio.

Lesser Celandine

Cyngor gorau

Ni waeth a oes angen asesiad ecolegol, dylai pob cais cynllunio gynnwys cyfleoedd i hyrwyddo enillion bywyd gwyllt drwy welliannau ecolegol, yn unol â pholisïau cynllunio cenedlaethol a lleol. Cadwch lygad am yr wybodaeth hon wrth adolygu ceisiadau cynllunio yn eich ardaloedd lleol a thynnwch sylw at unrhyw gyfleoedd ychwanegol i wella’r ACLl (gall hyn fod ar sail ‘heb ragfarn’ os ydych chi’n gwrthwynebu’r cais dan sylw).